De Noodwoning

Na de Tweede Wereldoorlog begint in Nederland al snel de wederopbouw. Omdat in Elden veel woonruimte verloren was gegaan, werd besloten tot de bouw van noodwoningen; wederopbouwwoningen bedoeld voor tijdelijke huisvesting. Elden was toen nog gemeente Elst.

In Elden werden ruim vijftig tijdelijke woningen gebouwd en zij waren bestemd voor kinderrijke gezinnen. Nadat Elden in 1966 bij de gemeente Arnhem was gevoegd werden de woningen in snel tempo afgebroken. Dit pastte toentertijd wel in het tijdsbeeld, hoewel een aantal woningen nog best voldeden en de woningnood op dat moment nog groot was. De laatste woning die is blijven bestaan is de woning aan de Rijksweg-West 92 A-B en wordt nog bewoond door Marinus van der Ende. De woning is destijds gebouwd door aannemersbedrijf Sutmuller uit de Bachstraat te Nijmegen met behulp van de gelden die beschikbaar kwamen vanuit de Marshallhulp uit de Verenigde Staten. Ook in omliggende gemeenten hebben dergelijke woningen gestaan en voorzover wij nu weten zijn die allen gesloopt. Ook de laatste noodwoning in Elden staat al heel lang op de nominatie om gesloopt te worden, zo berichtte de Gelderlander in 2005.

De huidige bewoner heeft jaren moeten strijden om in de woning te mogen blijven wonen. Steeds weer probeerde gemeente Arnhem om de woning onbewoonbaar verklaard te krijgen. Hij heeft zich daar tot in hoogste instantie, met succes tegen verzet. “Het is een monument,” zei Van der Ende eens. In 2011 stelde hij een deel van de Noodwoning beschikbaar aan de Historische Kring Elden als archief- en vergaderruimte.

Deze uitspraak sluit dan weer mooi aan bij een bericht uit de Gelderlander uit 2008. Hierin staat dat het Monumenten Advies Bureau in opdracht van de gemeente Arnhem op zoek gaat naar potentiële monumenten in Arnhem-Zuid. Een lange monumentenlijst zal het niet opleveren volgens de toenmalige wethouder Van Bodegraven en het hoofd erfgoed Dick Zweijtzer. Dat klopt, er zijn weinig gebouwen aan de lijst toegevoegd. Het pand aan de Rijksweg-West is om onbegrijpelijke redenen de monumentenstatus niet gegund.

In het nieuwe bestemmingsplan heeft de gemeente Arnhem er voor gekozen de noodwoning te handhaven en er een maatschappelijke bestemming aan te geven. En wie weet zal dit icoon ooit een monument worden. Op 25 mei 2013 is tijdens een feestelijke bijeenkomst de Noodwoning officieel geopend door Marinus van der Ende.

Noodwoning